Een diaconie die wacht op financiële hulpaanvragen van particulieren, kan doorgaans lang wachten. Mensen die leven in armoede, kloppen meestal niet zelf aan. Er is schaamte en een diaconie is voor velen buiten de kerk een totaal onbekend fenomeen. 

Binnen een gemeente zijn gelukkig veel vrijwilligers die als oren en ogen van de diaconie kunnen dienen. Denk, naast de diakenen ook aan ouderlingen, contactpersonen, vrijwilligers van een maaltijdproject of helpers bij de jaarlijkse rommelmarkt. Omdat ook veel kinderen en jongeren te maken hebben met armoede is het wijs om de vrijwilligers van de kinderoppas en jeugdgroepen hier op te attenderen.

Koud in huis?

Vrijwilligers die bij mensen thuis komen, kunnen veel signalen opvangen als ze goed om zich heen kijken en ‘tussen de regels door kunnen luisteren’. De staat van meubels en kleding kan een indruk geven van het geld dat mensen te besteden hebben. Geen abonnement op een krant meer hebben of een koud huis kan ook een indicatie zijn. In een gesprek kom je erachter hoe mensen hun (vrije) tijd doorbrengen. Gaan ze op bezoek, met vakantie, gaan ze met de auto of de bus? Vieren ze hun verjaardag? Hebben ze een partner verloren of zijn ze hun werk of sociale contacten kwijt? Ineens kan er bij de vrijwilligers een belletje gaan rinkelen. Soms lukt het om gebrek aan geld gewoon heel open ter sprake te brengen. De vrijwilligers kunnen hun signalen weer doorgeven.

Sleutelfiguren

Er zijn meer organisaties actief bezig om armoede op te sporen en te bestrijden. Denk maar aan diaconieën van andere kerken, voedsel- en kledingbanken, een inloophuis en de kringloopwinkel. Binnen en buiten de plaatselijke kerk zijn er mensen die goed zicht hebben op armoede in de regio, of ze dat nu vanuit hun betaalde of onbetaalde werk doen. Zij hebben vaak ook rechtstreeks contact met mensen die in armoede leven. Deze zogenaamde sleutelfiguren zijn bijvoorbeeld arts, medewerker bij de sociale dienst of ouderenbond, wijkverpleegkundige, leerkracht, wijkagent of werkzaam bij het vluchtelingenwerk. Uiteraard kunnen zij geen namen noemen, mensen hebben recht op privacy. Maar vragen stellen kan nuttige informatie opleveren: Waar ziet u mensen die in armoede leven? Deze sleutelfiguren kunnen ook mensen in armoede doorverwijzen naar de diaconie.

Vindbaarheid en zichtbaarheid

De diaconie wil er zijn voor armen, dus moet ze wel makkelijk vindbaar en aanspreekbaar zijn. Komt de diaconie op plekken waar arme mensen zijn? Een vrijwilliger die meewerkt bij de voedselbank kan een schat aan informatie inbrengen. Check of en hoe de diaconie zich presenteert op internet of in de plaatselijke krant. Vaak staat op een website van de kerk alleen formele informatie over de diaconie, met beleidsplan en al, maar geen gezicht, telefoonnummer of uitleg over wat een diaconie doet.

Ook kan de diaconie regelmatig een berichtje naar het huis-aan-huis-blad sturen waarin staat wat de diaconie doet en wie er bij hen kunnen aankloppen voor hulp. En als het kerkgebouw op een plek staat waar veel mensen langskomen, zou het mooi zijn als er herkenbare tekenen zijn waarin of op duidelijk wordt dat de kerk mensen in armoede wil bijstaan.